Jednym z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie nowi właściciele psów, jest: czy mogę dać szczeniakowi mleko? Intuicyjnie wydaje się to naturalne, bo przecież szczeniak kojarzy się z mlekiem matki. Niestety, rzeczywistość jest bardziej skomplikowana. Mleko krowie – które najczęściej mamy w domu – nie jest odpowiednie dla psów, a w szczególności dla młodych szczeniąt.
Czy mleko jest bezpieczne dla szczeniąt?
Układ pokarmowy psa znacząco różni się od ludzkiego. Większość psów, zwłaszcza po okresie karmienia matki, traci zdolność trawienia laktozy, czyli cukru mlecznego. Brakuje im enzymu laktazy, który rozkłada laktozę w przewodzie pokarmowym. W efekcie podanie mleka może prowadzić do biegunki, wzdęć, gazów i bólu brzucha. U szczeniąt takie objawy są szczególnie niebezpieczne, bo mogą prowadzić do szybkiego odwodnienia i osłabienia organizmu.
Wyjątkiem są specjalistyczne preparaty mlekozastępcze dla szczeniąt, które są dostępne w sklepach zoologicznych i gabinetach weterynaryjnych. Takie mleko jest dopasowane składem do potrzeb młodych psów – zawiera właściwe proporcje białka, tłuszczu i witamin, a jednocześnie nie zawiera laktozy w szkodliwych ilościach.
Co dawać szczeniakowi do picia?
Najlepszą i najbezpieczniejszą odpowiedzią jest: czysta, świeża woda. To właśnie woda powinna być podstawowym i stałym źródłem nawodnienia dla każdego psa – bez względu na wiek, rasę czy wielkość. Już od 3. tygodnia życia szczenięta zaczynają samodzielnie lizać wodę z miseczki, choć do tego czasu żywią się wyłącznie mlekiem matki (lub jego zamiennikiem).
Warto pamiętać o kilku zasadach:
- Woda powinna być zawsze dostępna – nie można jej ograniczać ani podawać „na czas”.
- Nie może być zimna prosto z lodówki – najlepiej podawać wodę w temperaturze pokojowej.
- Woda z kranu może być podawana, jeśli w danym regionie nadaje się do picia także dla ludzi. W przypadku wątpliwości lepiej używać przegotowanej lub filtrowanej.
Oprócz wody nie należy podawać szczeniakowi żadnych napojów przeznaczonych dla ludzi: mleka, soków, herbaty, ani – tym bardziej – kawy czy napojów gazowanych. Nie tylko nie dostarczą mu potrzebnych składników, ale mogą być wręcz toksyczne.
Jeśli szczenię jest osierocone lub nie ma dostępu do mleka matki, jedynym dopuszczalnym zamiennikiem jest mleko dla szczeniąt dostępne w postaci proszku lub płynu. Każda inna forma eksperymentowania z mlekiem krowim, owczym czy kozim niesie za sobą ryzyko poważnych problemów trawiennych.
Kiedy i jak odstawia się mleko u szczeniąt?
Naturalny proces odstawiania szczeniąt od mleka matki zaczyna się mniej więcej w 3.–4. tygodniu życia, kiedy to maluchy zaczynają interesować się innym pożywieniem i podgryzać karmę mamy. W hodowlach proces ten odbywa się stopniowo i trwa zwykle do 7.–8. tygodnia. Po tym czasie większość szczeniąt jest już w stanie odżywiać się wyłącznie karmą.
W przypadku osieroconych szczeniąt mleko zastępcze podaje się do momentu, aż będą w stanie samodzielnie jeść papki lub karmę zwilżoną wodą. Nie należy jednak przyspieszać tego procesu – zbyt wczesne wprowadzenie karmy może przeciążyć ich układ pokarmowy.
Jeśli masz w domu bardzo młodego szczeniaka, który wymaga karmienia mlekiem, skonsultuj się z weterynarzem. Tylko on pomoże dobrać odpowiedni preparat, częstotliwość i technikę karmienia (często przy użyciu butelki lub specjalnej sondy).
Jak rozpoznać, że szczeniak źle reaguje na mleko?
Objawy nietolerancji mleka u szczeniąt mogą pojawić się już po kilku godzinach od spożycia. Najczęściej obserwuje się:
- biegunkę – czasem wodnistą i cuchnącą
- wymioty
- bóle brzucha – objawiające się piszczeniem, nerwowością, prężeniem
- wzdęcia i gazy
- osłabienie lub senność
U młodego psa takie symptomy powinny być traktowane poważnie. Nawet pozornie łagodna biegunka może szybko doprowadzić do odwodnienia, zwłaszcza jeśli trwa dłużej niż dobę. W takiej sytuacji konieczna jest wizyta u weterynarza i – często – zastosowanie płynów nawadniających, probiotyków lub leków wspomagających układ pokarmowy.
Pamiętaj, że nie wszystkie szczenięta reagują na mleko w ten sam sposób. Niektóre mogą tolerować niewielkie ilości mleka przez pewien czas, inne – nawet po jednym podaniu – reagują bardzo silnie. Dlatego zamiast eksperymentować, lepiej trzymać się zasady: brak mleka to mniejsze ryzyko niż jego podanie.
Czy mleko dla ludzi może zaszkodzić dorosłemu psu?
Chociaż temat dotyczy szczeniąt, warto wspomnieć, że także u dorosłych psów mleko krowie często powoduje problemy trawienne. Brak enzymu trawiącego laktozę dotyczy znacznej części dorosłych osobników, niezależnie od rasy czy wielkości. O ile niewielka ilość mleka w wyjątkowej sytuacji (np. jako nośnik leków) zwykle nie wywoła katastrofy, to regularne podawanie mleka jako napoju nie jest zalecane.
Istnieją jednak specjalne produkty mleczne przeznaczone dla psów – bez laktozy, z dodatkiem probiotyków i witamin. Można je stosować okazjonalnie, np. jako przysmak lub nagrodę, ale nie powinny zastępować podstawowego źródła nawodnienia, którym zawsze pozostaje woda.
Największym błędem jest traktowanie psa jak człowieka i karmienie go tym, co sami uznajemy za „naturalne”. Szczeniak to nie dziecko – jego organizm ma inne potrzeby, inną florę bakteryjną i inny metabolizm. To, co dla nas jest codziennym napojem, dla niego może być źródłem poważnych problemów zdrowotnych.
