Zapadająca tchawica (tracheal collapse) to przewlekłe, postępujące schorzenie układu oddechowego, charakteryzujące się osłabieniem i deformacją chrząstek tchawicy, co prowadzi do zwężenia światła dróg oddechowych. Najczęściej dotyczy psów ras małych i miniaturowych, takich jak yorkshire terrier, maltańczyk, pomeranian czy chihuahua. Tchawica, zbudowana z pierścieni chrząstkowych, może z czasem ulegać spłaszczeniu, powodując świszczący oddech, kaszel, a nawet problemy z oddychaniem.
Objawy zapadającej tchawicy
Wczesne rozpoznanie objawów jest kluczowe dla skutecznej pomocy psu. Do najczęstszych symptomów należą:
-
Napadowy, suchy kaszel przypominający „trąbienie gęsi”
-
Duszność, szczególnie podczas wysiłku fizycznego lub emocji
-
Świszczący oddech i chrapanie
-
Nietolerancja wysiłkowa
-
Zasinienie języka i błon śluzowych w cięższych przypadkach
Objawy mogą się nasilać pod wpływem stresu, nadwagi, wysokiej temperatury otoczenia, dymu tytoniowego lub zbyt ciasnej obroży.
Diagnoza i ocena zaawansowania choroby
Rozpoznanie zapadającej tchawicy wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań weterynaryjnych. W diagnostyce wykorzystuje się:
-
Badanie RTG klatki piersiowej – uwidacznia zwężenie światła tchawicy
-
Fluoroskopia – dynamiczna metoda obrazowania pozwalająca ocenić ruchomość tchawicy podczas oddychania
-
Bronchoskopia – endoskopowa ocena wnętrza tchawicy
-
Badania krwi – w celu wykluczenia chorób współistniejących
Stopień zaawansowania choroby określa się w czterostopniowej skali – od lekkiego (I stopień) po bardzo zaawansowany (IV stopień), co wpływa na wybór odpowiedniego postępowania leczniczego.
Leczenie farmakologiczne i wspomagające
Leczenie zapadającej tchawicy koncentruje się na łagodzeniu objawów oraz zapobieganiu dalszemu pogorszeniu stanu psa. W zależności od stadium choroby weterynarz może zalecić:
-
Leki przeciwkaszlowe – np. butorfanol lub dekstrometorfan
-
Leki rozszerzające oskrzela – teofilina, terbutalina
-
Glikokortykosteroidy – w celu zmniejszenia stanu zapalnego
-
Antybiotyki – w przypadku wtórnych infekcji dróg oddechowych
-
Leki uspokajające – ograniczające stres i nadmierną aktywność
Warto także rozważyć suplementację glukozaminą, chondroityną oraz kwasem hialuronowym, które mogą wspomagać kondycję chrząstek tchawiczych.
Wsparcie domowe i zmiany w stylu życia psa
Odpowiednie postępowanie w domu może znacząco poprawić komfort życia psa z zapadającą tchawicą. Najważniejsze zalecenia to:
-
Zamiana obroży na szelki – ogranicza ucisk na tchawicę i zmniejsza ryzyko ataku kaszlu
-
Kontrola masy ciała – nadwaga jest czynnikiem pogarszającym przebieg choroby
-
Unikanie dymu, kurzu i aerozoli – drażnią drogi oddechowe
-
Ograniczenie stresu i nadmiernego wysiłku fizycznego
-
Stworzenie spokojnego środowiska domowego – cisza i umiarkowana temperatura
Regularne spacery powinny być krótkie, spokojne i odbywać się w chłodniejszych porach dnia. Należy unikać upałów i sytuacji, które mogą prowadzić do nadmiernej ekscytacji.
Możliwości chirurgiczne – kiedy są konieczne?
W przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych efektów, a pies cierpi na zaawansowane objawy, można rozważyć leczenie chirurgiczne. Stosowane metody obejmują:
-
Implantację stentu wewnątrztchawicznego – metalowy ruszt stabilizujący światło tchawicy
-
Operacje zewnętrznej stabilizacji tchawicy – mniej popularna metoda, polegająca na zamocowaniu pierścieni zewnętrznych
Zabiegi te niosą za sobą ryzyko powikłań, dlatego decyzja o ich wykonaniu powinna być dokładnie przemyślana i skonsultowana ze specjalistą chirurgii weterynaryjnej.
Zapobieganie nawrotom i kontrola stanu zdrowia
Regularne kontrole weterynaryjne oraz obserwacja psa w warunkach domowych pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych pogorszeń. Zalecane są:
-
Wizyty kontrolne co 3–6 miesięcy
-
Okresowe badania RTG i auskultacja klatki piersiowej
-
Monitorowanie masy ciała i nawyków oddechowych
Warto prowadzić dziennik objawów, w którym właściciel zapisuje zmiany w zachowaniu psa, częstotliwość kaszlu i jego nasilenie. Takie obserwacje są cenną pomocą dla lekarza weterynarii w planowaniu leczenia.
Zapadająca tchawica to schorzenie przewlekłe, ale dzięki odpowiedniej opiece, leczeniu i wsparciu w domu, pies może prowadzić komfortowe i szczęśliwe życie. Kluczowe jest indywidualne podejście, świadomość właściciela i ścisła współpraca z lekarzem weterynarii. Nie należy lekceważyć objawów – szybka reakcja i konsekwentna opieka to najlepsza forma pomocy dla psa cierpiącego na to schorzenie.
