Dokarmianie zwierzyny leśnej to zagadnienie niezwykle ważne z punktu widzenia gospodarki łowieckiej, ekologii oraz etyki ochrony zwierząt. Zima to okres, w którym wiele gatunków dzikiej fauny zmaga się z ograniczonym dostępem do pokarmu. Dlatego w Polsce ustanowiono Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej, który przypada 11 lutego każdego roku. Jest to nie tylko okazja do działań praktycznych, ale również czas edukacji i promowania świadomej pomocy dzikim zwierzętom.
Geneza święta i jego znaczenie dla ochrony przyrody
Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej został ustanowiony z inicjatywy środowisk leśników, myśliwych oraz miłośników przyrody, w celu podkreślenia znaczenia zimowego wsparcia dla dzikich zwierząt. Luty to miesiąc, w którym warunki atmosferyczne są zazwyczaj najtrudniejsze – gruba warstwa śniegu, zamarznięta gleba i niskie temperatury skutecznie ograniczają dostęp do naturalnych źródeł pokarmu.
Celem obchodów jest zwiększanie świadomości społecznej na temat potrzeb żywieniowych fauny leśnej, promowanie dobrych praktyk dokarmiania oraz przeciwdziałanie szkodliwym, choć często wynikającym z niewiedzy, działaniom ludzi. W tym dniu organizowane są liczne akcje społeczne, spotkania edukacyjne, prelekcje i warsztaty skierowane do uczniów, myśliwych oraz wszystkich zainteresowanych tematyką ochrony zwierząt.
Dlaczego zimowe dokarmianie jest potrzebne?
Choć przyroda ma mechanizmy adaptacyjne pozwalające dzikim zwierzętom przetrwać trudne warunki, intensywna urbanizacja, rosnąca presja człowieka na środowisko oraz zmieniający się klimat wpływają na naturalne siedliska i dostępność pożywienia. Szczególnie w lasach gospodarczych, gdzie przeważają monokultury drzew iglastych, bioróżnorodność jest ograniczona, co wpływa na bazę pokarmową wielu gatunków.
Sarny, jelenie, dziki, zające czy bażanty to tylko niektóre z gatunków, które mogą potrzebować wsparcia zimą. Niedożywienie prowadzi do spadku odporności, chorób i zwiększonej śmiertelności. Dobrze zaplanowane dokarmianie może mieć pozytywny wpływ na populacje, ograniczyć szkody w uprawach leśnych i rolnych oraz zmniejszyć ryzyko wychodzenia zwierzyny w pobliże zabudowań.
Zasady odpowiedzialnego dokarmiania
Ważne jest, by dokarmianie zwierzyny leśnej było prowadzone świadomie i systematycznie. Niewłaściwe działania mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku – np. podawanie pokarmu o niewłaściwym składzie (pieczywo, słodycze), pozostawianie resztek jedzenia w plastikowych opakowaniach czy dokarmianie w miejscach nienaturalnych dla dzikich zwierząt.
W praktyce odpowiedzialne dokarmianie powinno:
-
odbywać się tylko w okresach silnych mrozów i dużej pokrywy śnieżnej,
-
opierać się na naturalnych i nieszkodliwych dla zwierząt produktach, takich jak siano, owies, buraki pastewne, kukurydza, żołędzie czy kiszonki roślinne,
-
być koordynowane z lokalnymi leśniczymi lub kołami łowieckimi, które mają wiedzę o lokalnych potrzebach fauny,
-
odbywać się w odpowiednich, wyznaczonych miejscach, np. paśnikach i podsypach.
Należy pamiętać, że zwierzęta leśne nie powinny być nadmiernie uzależniane od dokarmiania, ponieważ może to zakłócić ich naturalne zachowania żerowe i migracyjne.
Rola leśników i myśliwych w dokarmianiu
Leśnicy oraz myśliwi odgrywają kluczową rolę w systemowym dokarmianiu dzikiej zwierzyny. To oni budują i utrzymują paśniki, podsypy, lizawki i karmniki dla ptactwa. Działania te są częścią gospodarki łowieckiej, mającej na celu racjonalne gospodarowanie populacjami dzikich zwierząt oraz zapobieganie nadmiernemu niszczeniu upraw leśnych.
W sezonie zimowym członkowie kół łowieckich regularnie uzupełniają zapasy karmy w paśnikach i monitorują stan zdrowia zwierzyny. Dzięki ich wiedzy możliwe jest prowadzenie dokarmiania w sposób efektywny i zgodny z zasadami ekologii.
Czy każdy może dokarmiać zwierzęta leśne?
Mimo dobrych intencji, indywidualne dokarmianie dzikiej zwierzyny przez osoby prywatne nie zawsze jest wskazane. Wynika to z faktu, że bez odpowiedniej wiedzy łatwo popełnić błędy, które mogą zaszkodzić zwierzętom. Jeśli ktoś chce włączyć się w pomoc dzikiej faunie, najlepiej skontaktować się z lokalnym nadleśnictwem lub kołem łowieckim i zapytać, w jaki sposób można pomóc. Często organizowane są wspólne akcje dostarczania karmy, budowy paśników czy prac terenowych.
Alternatywą może być również pomoc ptakom zimującym, co jest działaniem łatwiejszym do samodzielnej realizacji i bardzo pożytecznym – szczególnie w miastach.
Edukacja i promocja ochrony dzikiej przyrody
Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej ma również istotną wartość edukacyjną. W jego ramach szkoły, nadleśnictwa oraz organizacje proekologiczne prowadzą lekcje przyrody, prelekcje, wystawy oraz kampanie medialne, których celem jest promowanie odpowiedzialnych postaw wobec przyrody.
Edukacja w zakresie ochrony zwierząt leśnych jest niezwykle ważna już od najmłodszych lat. Uczy szacunku do środowiska, empatii wobec istot żywych oraz rozwija wiedzę o ekosystemach. Dzięki takim inicjatywom rośnie społeczne zaangażowanie w ochronę przyrody oraz wzmacnia się rola obywateli w dbaniu o wspólne dobro.
Dzień Dokarmiania Zwierzyny Leśnej, obchodzony 11 lutego, to doskonała okazja, by przypomnieć sobie o roli człowieka w zachowaniu równowagi ekologicznej i pomocy dzikim zwierzętom w trudnym zimowym okresie. Odpowiedzialne dokarmianie to nie tylko gest serca, ale działanie wymagające wiedzy i rozwagi. Dzięki współpracy leśników, myśliwych i miłośników przyrody możliwe jest prowadzenie skutecznej pomocy, która nie szkodzi, a realnie wspiera dziką faunę.
