Ochrona psa przed kleszczami jest nieodzownym elementem odpowiedzialnej opieki nad pupilem, szczególnie w okresach wzmożonej aktywności pasożytów (wiosna–jesień). Niestety, choć środki przeciwkleszczowe są powszechnie stosowane i skuteczne, w niektórych przypadkach mogą wywoływać niepożądane reakcje, a nawet zatrucie. Wiedza na temat objawów zatrucia i właściwa reakcja właściciela mogą uratować życie zwierzęcia.
Rodzaje środków przeciwkleszczowych i ich potencjalna toksyczność
Na rynku dostępnych jest kilka form preparatów chroniących przed kleszczami:
-
Obroże przeciwkleszczowe
-
Preparaty typu spot-on (nakrapiane na skórę)
-
Tabletki doustne (np. zawierające fluralaner, afoxolaner)
-
Spraye i szampony
Ich działanie opiera się na substancjach aktywnych takich jak permetryna, fipronil, deltametryna, amitraz czy izoksazoliny. Właśnie te składniki mogą być przyczyną objawów toksycznych u niektórych psów, szczególnie jeśli dawka została przekroczona lub preparat został niewłaściwie zastosowany.
Objawy zatrucia u psa po środkach przeciwkleszczowych
Zatrucie może mieć różny przebieg – od łagodnych reakcji skórnych po objawy neurologiczne i ogólnoustrojowe. Symptomy pojawiają się zazwyczaj w ciągu kilku minut do kilku godzin po zastosowaniu preparatu, jednak opóźnione reakcje również są możliwe.
Reakcje skórne i miejscowe
Najczęściej obserwowane przy stosowaniu preparatów typu spot-on:
-
Zaczerwienienie i podrażnienie skóry w miejscu aplikacji
-
Swędzenie, intensywne drapanie lub lizanie
-
Opuchlizna lub owrzodzenie
-
Wypadanie sierści w okolicy aplikacji
Takie objawy mogą świadczyć o miejscowym uczuleniu lub nadwrażliwości na substancję czynną.
Objawy neurologiczne
Są bardziej niebezpieczne i mogą wystąpić po przedawkowaniu lub niewłaściwym użyciu (np. u małych psów zastosowano preparat dla dużych ras):
-
Drżenia mięśni
-
Ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej)
-
Nadmierne ślinienie się
-
Skurcze i drgawki
-
Dezorientacja, niepokój, nadpobudliwość
-
Apatia lub letarg
Permetryna, zawarta w wielu obrożach i preparatach spot-on, jest szczególnie toksyczna dla kotów, ale także może wywołać silne reakcje neurologiczne u małych psów.
Objawy żołądkowo-jelitowe
Dotyczą głównie przypadków, gdy pies zlizuje preparat lub spożyje środek w formie tabletki w nadmiernej ilości:
-
Wymioty
-
Biegunka
-
Utrata apetytu
-
Ślinotok
W przypadku spożycia środków zawierających fipronil lub amitraz, objawy mogą być intensywne i wymagać hospitalizacji.
Zaburzenia układu sercowo-naczyniowego i oddechowego
W skrajnych przypadkach może dojść do poważnych komplikacji:
-
Spowolniona akcja serca (bradykardia)
-
Przyspieszony oddech lub trudności z oddychaniem
-
Spadek temperatury ciała
-
Zapaść krążeniowa
Są to objawy zagrażające życiu i wymagające natychmiastowej interwencji weterynaryjnej.
Czynniki ryzyka zatrucia środkami przeciwkleszczowymi
Nie wszystkie psy reagują w ten sam sposób. Istnieją czynniki zwiększające ryzyko działań niepożądanych:
-
Mała masa ciała – psy miniaturowe są bardziej podatne na przedawkowanie
-
Wiek – szczenięta i psy starsze mają słabiej funkcjonujący metabolizm
-
Choroby wątroby i nerek – osłabiają zdolność organizmu do eliminacji toksyn
-
Interakcje z innymi lekami – niektóre środki mogą nasilać działanie neurotoksyczne
-
Aplikacja preparatu przeznaczonego dla innego gatunku – np. psom podano obrożę dla kotów lub odwrotnie
Warto pamiętać, że nawet najlepszy preparat może być niebezpieczny, jeśli zostanie zastosowany w sposób niezgodny z zaleceniami producenta.
Co robić w przypadku podejrzenia zatrucia?
Jeśli zauważysz u swojego psa którekolwiek z powyższych objawów po zastosowaniu środka przeciwkleszczowego:
-
Natychmiast przerwij ekspozycję – zdejmij obrożę, zmyj preparat ze skóry letnią wodą i łagodnym szamponem (nie agresywnie!).
-
Nie prowokuj wymiotów bez konsultacji – zwłaszcza po spożyciu tabletek.
-
Zabezpiecz opakowanie preparatu – będzie potrzebne dla lekarza.
-
Skontaktuj się z lekarzem weterynarii – najlepiej od razu udać się na wizytę.
-
Obserwuj stan psa – każda godzina ma znaczenie w przypadku objawów neurologicznych lub oddechowych.
Jak bezpiecznie stosować środki przeciwkleszczowe?
Aby zminimalizować ryzyko zatrucia:
-
Zawsze stosuj preparaty zgodnie z wagą i wiekiem psa
-
Nie stosuj środków dla kotów u psów i odwrotnie
-
Unikaj nakładania preparatu na uszkodzoną lub podrażnioną skórę
-
Nie pozwól psu zlizania środka z sierści
-
Obserwuj psa przez 24–48 godzin po aplikacji
Zatrucie środkami przeciwkleszczowymi u psa to poważny problem, który może prowadzić do ciężkich powikłań neurologicznych, żołądkowych, a nawet zapaści. Znajomość objawów i szybka reakcja są kluczowe dla zdrowia i życia psa. Choć środki te są skuteczne i często niezbędne, należy stosować je rozważnie, przestrzegając dawek i zaleceń producenta.
Dla miłośników zwierząt najważniejszym celem jest nie tylko ochrona pupila przed pasożytami, ale także jego bezpieczeństwo. Pamiętaj: dobór odpowiedniego preparatu najlepiej skonsultować z lekarzem weterynarii, zwłaszcza jeśli Twój pies ma szczególne potrzeby zdrowotne lub należy do wrażliwych ras.
